Fotografije sa 40 godina Filmforuma

40 godina od osnivanja Filmforuma

Studentski kulturni centar, Beograd, Kralja Milana 48
Sreda, 20 april u 20h, velika sala
40 godina od osnivanja Filmforuma
Govore: Božidar Zečević, Sava Trifković i Bata Petrović
Moderator: Stevan Vuković

Neke grube crte istorije Filmforuma pojavljuju se u naznakama od aprila ove godine na novopostavljenom sajtu arhive SKC  Kako se prema toj istoriji odrediti? Koliko je ona relevantna danas? Da li se možemo na nju nadovezati? Da li uopšte ima smisla nadovezivati se na nju? Kakav je, zapravo, bio kontekst u kome je Filmforum nastao, i da li je to što je navelo filmske autore da se oko njega okupljaju i dalje može da deluje kao motivacioni faktor za neke nove rasprave o filmu? Kakav je to danas odnos prema filmu moguć izvan domena kreativne industrije, van dometa politike spektakla i izvan medijskih i disciplinarnih granica u koje se film sve više zatvara? Kakvo je kritičko mišljenje o filmu moguće i šta je za razvoj tog mišljenja potrebno? 

Stari i novi Filmforum

Aprila 1971 Božidar Zečević je pokrenuo Filmforum u SKC-u. Već odabirom naziva, usmerenje Filmforuma je jasno određeno - ka nezavisnoj, alternativnoj, eksperimentalnoj i neprofitnoj produkciji, koju su filmforumi inače u svetu, upravo tada osnivani, uglavnom potencirali. Od samog početka se Filmforum SKC-a ispostavio kao ujedno i mesto prikazivanja filmskog nasleđa i aktuelne filmske produkcije koja nije mogla da se vidi u repertoarskim bioskopima, i kao mesto kritičkog misljenja, na kome se nije povlađivalo proseku filmske ponude. Zapisi nekih od razgovora voženih na Filmforumu 1971, kao što je, na primer, razgovor pred festival u Puli te godine, objavljen u Biltenu Filmforuma, danas se pokazuju kao veoma značajni dokumenti i za istoriju naše kinematografije i za istoriju kritičkog mišljenja o filmu kao medijumu izražavanja i sredstvu društvenog delovanja.

Četiri decenije kasnije, iako su teorijske pretpostavke na kojima su Filmforum i  Aprilski susreti, kao festival proširenih medija, dobile svoje pun akademski legitimitet (tu se misli prevashodno na Jangbladovu teoriju proširenog filma, i proširenih medija uopste), kao i legitimitet u institucionalnoj praksi (ULUS odavno ima sekciju prosirenih medija), ti i takvi razgovori kakvi su na Filmforumu voženi i dalje su incidentna pojava. Kao i mnoge druge progresivne inicijative sa emancipatorskim potencijalom, i ova je ostala na samoj margini kulturnih istorija, zanemarena i u teoriji i u praksi. Obnavljanje Filmforuma, stoga, ima za cilj da istorizuje njegovo nasleđe i obnovi način mišljenja i delovanja koji se Filmforumu praktikovao. Cilj novog Filmforuma biće, stoga, proizvodnja diskursa o pokretnim slikama u filmu i drugim vizuelnim umetnostima, u interdisciplinarnom kontekstu i kritička recepcija onog  nasleđa koje je izmaklo disciplinarnim podelama. Aktivnosti Filmforuma će se odvijati utorkom uveče u SKC-u, i to u više ciklusa, kao što su: U (post)produkciji (ciklus razgovora sa autorima koji su još u procesu produkcije rada), Zanemareno nasleđe (institucionalno: kao nasleđe Avala filma, Neoplante, Kino kluba Beograd, Dunav filma,Zastava filma, AKK Beograd, itd, i nasleđe pojedinačnih autora koji nikada nisu dospeli u fokus), Film i druge vizuelne umetnosti (film drugim sredstvima, filmska medijacija slikarskih i drugih umetničkih dela, vizuelne umetnosti u sistemu produkcije filma, itd), i Film kroz tekst (tekstualna interpretacija filmske produkcije, njeni konteksti i načini artikulacije tog sadržaja).